پیش از خواندن این توصیه‌ها ابتدا باید بدانید طبق اعلام یکی از معاونان بورس، در حال حاضر هرچند نمی‌توان گفت کل بازار سهام حباب دارد اما بیش از ۷۵ درصد نمادهای بورسی (از نظر تعداد)، رشد قیمتی ناهمخوان با عملکرد واقعی خود دارند.

هرچند از نظر ارزشی سهم این نمادهای مورد اشاره ۵۵ درصد است و از نگاه شاهین چراغی، عضو شورای عالی بورس تکیه‌گاه‌های اصلی رشد شاخص بازار سهام این نمادهای کوچک حبابی نیستند اما به هرترتیب باید بدانید بازار سهام در مقطع فعلی نسبت به دیگر مقاطع زمانی رشد قابل توجهی داشته و به همین دلیل تعدادی از کارشناسان نسبت به آینده آن نگران هستند.

با این حال کسی که قصد سرمایه‌گذاری در بازار سهام را دارد باید بداند که فعالیت در بورس به معنای این نیست که هر سال به مانند سال ۹۸ بتواند حدود ۲۰۰ درصد سود کند، باید بداند در این بازار هم نگاه بلندمدت داشتن، آشنا بودن با مهارت‌های فعالیت در آن و نگاه معقول داشتن به بازار اصل مهمی است.

هرکسی برای سرمایه‌گذاری در بورس باید بداند هدف اصلی حفظ ارزش سرمایه اوست نه اینکه حتما سود رویایی از بازار ببرد.

۱- استراتژی داشته باشید: هر سهامداری باید بداند که برای فعالیت در بازار سهام نیاز است که از یک استراتژی تبعیت کند. یعنی مثلا برای خود تعیین کند که چقدر امکان ریسک دارد و سپس براساس آن برای خریدهای خود برنامه‌ریزی کند و ضمن تعریف یک سری اصول برای خود، به آنها پایبند باشد.

۲- خرید سهام براساس ریسک: اگر شما مثلا ۱۰۰ واحد نقدینگی در اختیار دارید باید ارزیابی کنید که چه میزان از این سرمایه را می‌توانید صرف خرید باریسک بالا کنید و چه میزان را صرف خرید با ریسک پایین کنید. مثلا برای کسی که یک ماه دیگر می‌خواهد با آن پول بورس، خودرو یا مسکن یا کالای مصرفی دیگر بخرد چندان منطقی نیست که ۱۰۰ درصد سبد سهام خود را از نمادهای پرریسک پر کند.

اما نمادهای پرریسک و در مقابل نمادهای کم‌ریسک چیستند؟ در بازار سهام شرکت‌های بزرگ با بازیگرانی کمتر، نمادهای بنیادین با ریسک پایین محسوب می‌شوند. چرا که اولا میزان نوسانات آنها معمولا کمتر از بقیه است و دوما در شرایط ریزش شاخص احتمال حمایت از این شرکت‌ها بیشتر است و امکان نقدشوندگی سرمایه شما در شرایط ریزش شاخص مهیا خواهد بود. برای پیدا کردن آنها کار سختی پیش‌رو ندارید. فقط کافی است چند روزی با مراجعه به سایت بورس، موثرترین نمادهای بورسی هر روز بازار را رصد کنید. اما به هرترتیب رویای سودهای شارپی و جهشی با این نمادها کمتر به واقعیت نزدیک است. در مقابل این شرکت‌ها، نمادهای پرریسک و کوچکتری قرار دارند که دامنه نوسان آنها بیشتر از سهام بنیادین به نظر می‌رسد. بنابراین هر سهامداری باید مشخص کند که براساس ریسک خود چه میزان از سبد خود را می‌تواند صرف خرید نمادهای پرریسک و چه میزان را صرف خریدهای کم‌ریسک کند.

۳- خرید سهام برای متنوع کردن سبد بورسی: هرکسی برای اینکه نمادی را بخرد از طریق تحلیل تکنیکال یعنی بررسی عملکرد گذشته هر کدام از نمادها یا از طریق تحلیل بنیادی یعنی بررسی اخبار و اطلاعات آشکار و نهان اقدام می‌کند. شما برای اینکه ریسک کمتری در سبد خود متحمل شوید می‌توانید از گروه‌های صنایعی مختلف خرید انجام دهید. معمولا روند نمادهای هم‌خانواده تقریبا یکسان است. مثلا در دوره اوج کرونا شرکت‌های دارویی و غذایی برنده‌های خوبی بودند. بنابراین آنهایی که در سبد سهام خود یک سهم دارویی و یک سهم غذایی هم می‌داشتند در این برد سهمی داشتند. حال نیز مثلا کسی پیش‌بینی رونق بازار مسکن یا بازار فلزات یا بازار پتروشیمی یا بازار کاغذ و … را دارد می‌تواند براساس پیش‌بینی خود در سبد سهامی‌اش از هرکدام از این گروه‌ها یک نماد را انتخاب کند. بنابراین اینکه در سبد شما مثلا سه نماد خودرویی یا سه نماد بانکی یا چهار پنج نماد صنعت بیمه باشد ریسک سرمایه‌گذاری شما را افزایش می‌دهد.

۴- پایبندی به اصول مرتبط با سود و زیان: هر نمادی در بازار سهام روزانه ممکن است مثبت یا منفی پنج درصد نوسان داشته باشد. یعنی ممکن است یک نماد بورسی در طول یک هفته مثلا ۲۵ درصد منفی شود. چه باید کرد؟ شما با توجه به ریسک و برنامه زمانی خودتان برای سرمایه خود که نگاه کوتاه‌مدت یا بلندمدتی دارید می‌توانید یک سقف ضرر یا سود را برای خود تعیین کنید. مثلا با خود عهد ببندید چون نگاه بلندمدت دارید تا منفی ۱۰ یا ۱۵ یا ۲۰ درصد را می‌پذیرید اما بیشتر از آن را اقتصادی نمی‌دانید یا در سود کردن نیز به همین شکل. مثلا با خود عهد می‌بندید چون اهل ریسک زیادی نیستید هر نمادی بیشتر از ۲۰ یا ۳۰ یا ۴۰ درصد یا حتی بیشتر سود کرد را دیگر می‌فروشید و سراغ نمادهای جدید می‌روید.

۵- چه نمادی بخرید؟: برای پاسخ به این سوال همان‌طور که در بالا اشاره شد شما باید پیش از خرید هر نماد تحلیل تکنیکال یا بنیادی داشته باشید. مثلا نام نمادی را از دوستی یا یکی از نزدیکان یا آشنایان یا در گروه یا در کانال تلگرامی می‌بینید و سپس با توجه به پیش‌بینی از آینده اقتصاد فکر می‌کنید آینده خوبی خواهد داشت اما برای اطمینان خاطر بیشتر روند گذشته آن نماد را هم بررسی می‌کنید. نکته مهم در این مورد این است که هیچگاه به یک منبع توصیه‌کننده و یک روش بررسی نماد، اکتفا نکنید و حتما همیشه چند نماد را برای خرید در ذهن داشته باشید تا در روز مناسب خرید و هنگامی که آن نمادها کمی عقب‌نشینی کرده‌اند کار خرید را انجام دهید. زمان خرید در بازار سهام خیلی اهمیت دارد و مهم است که شما در ساعات معاملات یعنی ۹ تا ۱۲٫۵ زمان خوب خرید را کشف کنید.

توصیه آخر: قدر سرمایه خود را بدانید و آن را به حال خود نه‌تنها در بازار سهام بلکه در هیچ بازار دیگری رها نکنید. بهترین حالت این است که هرکدام از سهام خود را در اوج قیمت بفروشید و کف قیمت خرید کنید. برنده نهایی کسی است که بتواند پیش‌بینی کند بهترین زمان معامله کی است.

حداکثر و حداقل سود و زیان در بورس چقدر است؟

ورود به بازار سرمایه همیشه با سود و زیان همراه بوده و این موضوع منجر شده تا این حوزه بازیگران خاص خود را داشته باشد.

اگر به این 8 نکته توجه کنید در زمان خرید و فروش سهام، تصمیم عاقلانه‌تری میگیرید:

1 – به طور کلی وقتی قیمت سهمی بالاتر می‌رود، همچنان که در حال رشد است، عرضه‌ها نیز بیشتر می‌شود (مخصوصا در محدوده های مقاومت)

2 – وقتی قیمت سهمی در حال کاهش شدید است، همینطور که قیمت کاهش می‌یابد تقاضا نیز کم کم بیشتر می‌شود (مخصوصا در محدوده حمایت)

3 – اگر یک سهم را داشتید که چندین روز پشت سرهم با صف خرید رشد کرده بود، مواظب حجم معاملات بالا باشید. وقتی صف فرو ریخت و قیمت آخرین معامله در حال منفی شدن بود فورا سهم را بفروشید.

4 – هیچوقت سهمی را که نزدیک مقاومت قرار دارد خریداری نکنید. وقتی مقاومت شکسته شد و قیمت در بالای سطح مقاومت تثبیت شد، یک استراتژی این است که وارد شوید و حدضرر را روی مقاومت شکسته شده که حالا تبدیل به حمایت شده قرار دهید.

5 – وقتی افت یک سهم شروع شده و به نظر می‌رسد ادامه‌دار است، منتظر نمانید که قیمت برگردد، محدوده حمایت سهم را در نظر بگیرید و اگر زیر محدوده حمایت مهم (یا مثلا 10 درصد پایین‌تر از قیمت خرید) رسید، فورا و بدون معطلی سهم را بفروشید.

متاسفانه خیلی ها هستند در چنین مواقعی به جای رفتار منطقی، به دنبال اخبار مثبت میگردند تا خودشان را دلگرم کنند.

امیدواری شما برای برگشت روند سهمی که در حال سقوط است هیچ تاثیری در روند سهم نخواهد گذاشت. پس واقع بین باشید.

6 – کم شدن سود شما نیز نوعی ضرر است. وقتی سهمی رشد کرد، حدضرر را بالاتر ببرید. مثلا اگر سهمی را با قیمت 550 تومان خریداری کرده اید و سهم به 650 تومان رسیده است، حال بهتر است حدضرر را که قبلا (بر فرض مثال) روی 500 تومان بوده به 600 تومان تغییر دهید.

7 – هیچکس نمی‌تواند کل سودهای بازار را بدست آورد. وقتی دیدید سهمی همچنان در حال رشد است و بیش از 100 درصد رشد کرده، به هیچ وجه به فکر ورود نباشید و حسرت نخورید که ای کاش این سهم را داشتم.

حتی چک کردن روزانه قیمت اینگونه سهم‌ها گاهی اوقات کننده وسوسه کننده است. به جای اینکار برای دارنده آن سهم خوشحال باشید که حالا قیمت سهامش رشد داشته است و سپس سایر سهام را برای خرید بررسی کنید.

دلیل اینکه گفته می‌شود وارد اینگونه سهم‌ها نشوید این نیست که حتما این سهام محکوم به سقوط است. هیچکس نمیتواند بفهمد قیمت سهم‌ها تا چند روز دیگه بالا می‌رود، مسئله این است که با این رشد نجومی، ورود به این سهم‌ها ریسک فوق‌العاده بالایی دارد.

8 – سهم‌هایی که با شدت سقوط می‌کنند، معمولا پس از سقوط رشد شارپی را نیز خواهد داشت. مانند رمپنا، خساپا و…

بنابراین همیشه زمانی که چند سهمی که در حال افت شدید زیر نظر بگیرید و موقعی که دیدید سهم از صف فروش در حال رسیدن به قیمت‌های مثبت است تصمیم به خرید را با لحاظ کردن سایر شرایط بگیرید.

البته که همیشه جای شک و شبهه وجود دارد که این مثبت شدن پایان سقوط است یا نه ولی خریدی که انجام می‌دهید به ریسک آن می‌ارزد.