نکات مهم در اجاره انبار - اداری - صنعتی - انبار - سالن - سوله - کارگاه - کارخانه 

---

در اجاره املاک مسکونی، تجاری، اداری، صنعتی، انبار ، سالن، سوله باید مدت اجاره معین باشد والا اجاره باطل است.

معیارهای زیر در اجاره کردن یک ملک تجاری بسیار اهمیت دارند:

1- کاربری ملک؛

2- نوع ملک و منطقه‌ی آن؛

3- متراژ ملک؛

4- حداکثر بودجه؛

5- دسترسی‌ها.

کاربری ملک

بسته به نوع کاربری ملکی که می‌خواهید اجاره کنید باید به‌دنبال ویژگی‌های مناسب آن باشید. مثلا اگر می‌خواهید ملک را بدل به مغازه و رستوران کنید، باید دقت کنید که جمعیت خریدار در محل ملک مورد نظر زیاد باشد،‌ می‌توانید به رفت‌وآمد افراد، دسترسی‌ها یا وجود مراکز خرید دیگر در آن اطراف توجه کنید.اگر می‌خواهید ملکی را برای دایر کردن یک شرکت اجاره کنید شاید وجود فروشگاه‌های مختلف چندان اهمیتی نداشته باشد، در عوض به موقعیت‌ اداری ملک مورد نظر، دسترسی‌ها، ترافیک و … بیشتر توجه کنید.

هر هدفی که از اجاره‌ی ملک تجاری دارید باید به ویژگی‌های منطقه‌ای که ملک در آن قرار گرفته است به خوبی توجه کنید. باید ببینید که آیا مشتریان تجاری شما یا مخاطبان کسب‌وکارتان در محل ملک مورد نظر تردد دارند یا خیر.

انواع کاربری ملک:

1- کاربری مسکونی

2- کاربری کشاورزی  

3- کاربری اداری – دولتی 

4- کاربری تجاری 

5- کاربری صنعتی

6- کاربری خدماتی

7- کاربری معدن

8- کاربری ورزشی

9- کاربری پاركينگ

10- کاربری حمل و نقل

11- کاربری آموزشي

12- کاربری فضای سبز

13- کاربری فرهنگي - مذهبي

14- کاربری بهداشتي – درماني

15- کاربری خدمات شهري

16- کاربری تجهيزات شهري

17- فاقد کاربری

نوع ملک و منطقه‌ی آن

باید به نوع ملکی که اجاره می‌کنید نیز دقت داشته باشید. آیا ملک مورد نظر شما برای راه‌اندازی اداره و شرکت اجاره خواهد شد یا قصد ایجاد مرکز تفریحی، فروشگاه، رستوران و … را دارید. باید ببینید که ملک اجاره‌ای برای هدف شما مناسب است یا خیر. ضمن اینکه راه‌اندازی کسب‌وکار شما در مکانی که اجاره می‌کنید، باید از نظر قانونی فاقد مشکل باشد. ملک تجاری، تفریحی، مسکونی، اداری و… ملزومات و ویژگی‌های خاص خود را دارد.

اندازه مطلوب

باید متناسب با نوع کسب‌وکار یا هدفی که از اجاره ملک دارید، اندازه آن را تخمین بزنید. مثلا اگر قصد ایجاد اداره یا رستوران دارید باید به ترتیب تعداد کارکنان و مشتریان را برای هر یک از اهداف خود تخمین بزنید و مقدار فضایی که به هر فرد تعلق می گیرد را برآورد کرده و سپس تعداد را در فضای برآورد شده ضرب کنید.

حداکثر بودجه

باید دقت کنید که بودجه‌ی مورد نظر شما برای اجاره‌ی ملک به چه میزان است. قیمت ملک تجاری در منطقه‌ی دلخواه‌تان متری چند است. علاوه بر این باید از افزایش درصد سالانه‌ی اجاره نیز آگاه باشید و آن را برای تنظیم بودجه‌ی سالیانه‌تان با درآمد و سرمایه خود بسنجید.

دسترسی

دسترسی مشتریان، ارباب رجوعان یا دسترسی شما به نقاط مختلف شهر و وسایل نقلیه (در صورت استفاده‌ی مسکونی از ملک)، نکته‌ی بسیار مهمی است که باید آن را در زمان اجاره کردن در نظر بگیرید. مثلا اگر می‌خواهید ملکی را به‌عنوان رستوران و فست‌فود و… اجاره کنید باید به پارکینگ فکر کنید. و به ازای هر ۳ مشتری یک خودرو در نظر بگیرید تا حدود مساحت پارکینگ لازم برای کسب‌وکارتان را تخمین بزنید.

علاوه بر آن بعضی کسب‌وکارها نیازمند منطقه و محیطی پرتردد برای جذب مشتری هستند. به این نیز فکر کنید.

بازدیدهای متعدد

برای اجاره‌ی ملک تجاری عجله نکنید حداقل ۴ تا ۵ ملک را بازدید کنید. با این کار دید خوبی نسبت به منطقه، معامله، قیمت‌ها و … پیدا خواهید کرد. ضمن اینکه در حین بازدیدها مشاورین املاک نیز با خواسته‌هایتان بیشتر آشنا می‌شوند و می‌توانند گزینه‌های مناسب‌تری را به شما پیشنهاد کنند.

عقد اجاره

عقد اجاره به عنوان یکی از پرکاربردترین عقود معین در جامعه ما طی سالیان گذشته توسط قوانین مختلف مورد توجه قانونگذار قرار گرفته که این امر نشاندهنده اهمیت روز افزون این عقد در مناسبات روزمره مردم می باشد. تغییر و تحولات اساسی  قوانین حاکم بر عقد اجاره و تعارضات این قوانین نسبت به موضوع واحد گاها سبب بروز تناقضاتی در فهم این قوانین را پدید آورده است. 

به طور مختصر  آخرین مقررات مربوطه و نحوه تنظیم قرارداد اجاره مطابق با آن و راه‌های پیشگیری از بروز اختلاف و در صورت وقوع اختلاف نحوه مراجعه به دستگاه قضایی مورد بررسی قرار می گیرد.

قبل از بررسی قانون روابط موجر و مستاجر مصوب1376/05/26تعریف قانونی اجاره و بعضی کلمات حقوقی آن را به زبان ساده ارایه می‌کنیم.

تعریف اجاره

اجاره عقدی است که برابر آن اجاره‌کننده مالک منافع عین مال موضوع اجاره‌ می‌شود. اجاره ممکن است نسبت به اشیاء مانند اتومبیل، خانه یا حیوان یا انسان باشد مانند آنکه شخصی بخواهد از منزل دیگری استفاده کند و آن را برای مدتی اجاره نماید.

موجر کیست: موجر همان صاحب‌خانه و یا صاحب‌ ملک است.

مستأجر کیست: شخصی که از موجر ملکی را اجاره کرده و در ازای این اجاره آپارتمان یا ملک مبلغی را به صاحب آن پرداخت می‌کند.

مال الاجاره: منظور همان اجاره‌ بها ماهانه است.

 عین مستاجره: ملکی که موجر و مستاجر جهت اجاره آن، با هم به توافق رسیده‌اند.

اجاره‌نامه چیست؟ سند قراردادی که بین صاحب‌ ملک و مستأجر نوشته می‌شود و در آن حق‌وحقوق هر کدام از طرفین مشخص می‌شود.

فرق مبایعه‌نامه و اجاره‌نامه چیست؟ در مبایعه‌نامه مالی به دیگری فروخته می‌شود ولی در قولنامه (اجاره‌نامه) مالک برای مدتی معین ملک خود را به مستأجر واگذار می‌کند.

قرارداد دست‌دوم چیست؟ در قرارداد دست‌دوم مستاجر اصلی می‌تواند مورد تحت اجاره خود را به شخص دیگری اجاره دهد؛ مگر اینکه دراجاره‌نامه این اجازه از او گرفته‌شده باشد (طبق ماده 474 قانون مدنی).

اجرت‌المثل:

اجرت و بهائی که برای یک کالا یا خدمات بر مبنای قیمت کالا یا خدمات مشابه آن تعیین می‌شود بدون آنکه طرفین قرارداد از قبل برای آن توافقی کرده باشند. اجرت‌المثل در مقابل اجرت المسمی یعنی اجرت توافق شده قرار می‌گیرد.

اجرت المسمی

اجاره بهایی است که طرفین در قرارداد یا پس از امضای قرارداد درباره میزان آن توافق کرده‌اند و در مقابل، «اجرت المثل» اجاره بهایی است که بدون توافق طرفین و با توجه به اجاره موارد مشابه تعیین می‌شود.

طبق ماده ۴۶۶ قانون مدنی اجاره عقدی است که به موجب آن مستأجر، مالک منافع عین مستأجره می‌شود. اجاره دهنده را «موجر»، اجاره کننده را

«مستأجر»، مورد اجاره را «عین مستأجره» و اجاره بها را «مال الاجاره» گویند.قوانین ناظر بر عقد اجاره و روابط موجر و مستأجر به تبع تحولات اجتماعی بار‌ها دستخوش تغییر شده است. از جمله مهم‌ترین آن‌ها، قانون مدنی و قوانین روابط موجر و مستأجر مصوب سال‌های ۱۳۵۶، ۱۳۶۲ و ۱۳۷۶ است. هر رابطه استیجاری ممکن است تحت شمول یکی از این قوانین قرار داشته باشد. بنابراین در مورد هر قرارداد اجاره، ضروری است ابتدا قانون حاکم بر آن قرارداد معلوم شود.
 
«کلیه اماکن اعم از مسکونی، تجاری، محل کسب و پیشه، اماکن آموزشی، خوابگاه‌های دانشجویی و ساختمان‌های دولتی و نظایر آن» که پس از مهر ماه ۱۳۷۶، با قرارداد رسمی یا عادی اجاره داده شود، مشمول قانون روابط موجر و مستاجر 1376  است.

قراردادی که در دفا‌تر اسناد رسمی تنظیم شده و به ثبت رسیده باشد، قرارداد رسمی است. سایر قرارداد‌ها، از جمله قراردادی که در بنگاه معاملات املاک و با استفاده از فرم‌های چاپی اتحادیه تنظیم می‌شود، قرارداد عادی است. قراردادهای عادی صرفاً در صورتی مشمول قانون سال ۷۶ است که این شرایط را دارا باشد:
 
۱ - مدت اجاره در آن قید شده باشد.
 
۲ - در دو نسخه تنظیم شده باشد.
 
۳ - به امضای موجر، مستأجر و دو نفر شاهد رسیده باشد.

 نکاتی در مورد اجاره اماکن مسکونی

1- در اجاره مسکن باید مدت اجاره معین باشد والا اجاره باطل است. معمولاً مدت اجاره‌ها یکسال تعیین می‌گردد. مدت اجاره از روزی شروع خواهد شد که بین موجر و مستاجر توافق شود و اگر در عقد اجازه ابتدای مدت ذکر نگردد زمان انعقاد قرارداد محسوب خواهد شد. شروع عقد اجاره خواهد بود.

2- لازم نیست که موجر مالک عین مستاجره باشد ولی باید حتما مالک منافع عین مستاجر شناخته شود. پس اگر الف خانه‌ای را از دیگری اجاره کرد چون مالک منافع آن بوده قادر به انتقال منافع در مدت اجاره به دیگری است، مگر آنکه در قرارداد اجاره خلاف آن شرط شده باشد.

3- اگر بعداز قرارداد معلوم شود که عین مستاجره در حال اجاره معیوب بوده، مستاجر حق فسخ دارد. البته اگر موجر رفع عیب کند به نحوی که به مستاجر ضرری وارد نشود، مستاجر حق فسخ نخواهد داشت. اگر عیب در مدت استفاده از مورد اجاره حادث گردد، مستاجر نسبت به بقیه مدت اجاره حق فسخ خواهد داشت.

4- موجر نمی‌تواند درمدت اجاره در عین مستاجره تغییر دهد که با استفاده مستاجر از آن در تعارض باشد و اگر مورد اجاره نیاز به تعمیراتی داشته باشد که تاخیر در آن موجب ضرر به موجر شود، مستاجر نمی‌تواند مانع از تعمیرات گردد حتی اگر این امر مانع استفاده او از مورد اجاره شود. در این حالت مستاجر می‌تواند از حق فسخ استفاده کند.

5- تعمیرات و کلیه مخارجی که در مورد اجاره برای امکان بهره‌برداری از آن لازم است بر عهده مالک می‌باشد، مگر آنکه در اجاره‌نامه خلاف آن قید شود و نیز پرداخت هزینه‌های مربوط به اسباب و لوازمی که برای استفاده از مورد اجاره ضروری است برعهده مالک می‌باشد مانند نصب آبگرمکن یا شوفاژ.

6- اگر مستاجر خارج ازحدود متعارف از مورد اجاره بهره‌برداری کند و موجر نتواند مانع او از این امر شود، حق فسخ برای موجر بوجود می‌آید. برای مثال به جای استفاده و مصرف خانگی از برق، مصرف صنعتی از برق داشته باشد.

7- مستاجر باید در زمان‌های تعیین شده در قرارداد، اجاره‌بها را پرداخت کند و در مقابل از موجر رسید دریافت کند.

8- اگر مستاجر از مورد اجاره در غیر موردی که در اجاره‌ آمده استفاده کند، موجر حق فسخ اجاره را خواهد داشت. برای مثال در قرارداد اجاره آمده که این امکان برای استفاده مسکونی به اجاره داده می‌شود ولی مستاجر از آن استفاده تجاری کند.

9- عقد اجاره به محض پایان مدت اجاره، برطرف می‌شود و اگر بعداز پایان مدت اجاره مستاجر آن را در تصرف خود نگهدارد باید به موجب اجاره‌بهایی که معادل اجاره‌بهاء مکانی شبیه آن مکان است، بپردازد حتی اگر از آن استفاده نکند.

10- عقد اجاره با فوت موجر یا مستاجر باطل نخواهد شد اما اگر موجر تنها تا زمان حیات خود مالک منافع مورد اجاره باشد با فوت او اجاره باطل خواهد شد و نیز اگر در قرارداد اجاره مباشرت مستاجر در استفاده از مورد اجاره شرط گردد با فوت مستأجر عقد اجاره باطل می‌شود.

11- اگر مستاجر مورد اجاره را به دیگری اجاره دهد اجاره باطل یا فسخ نمی‌شود، مگر آنکه موجر در قرارداد اجاره برای خود به هنگام تحقق این امر حق فسخ را شرط کرده باشد.

12- اگر مستاجر بدون اجازه موجر در مورد اجاره تعمیراتی کند حق مطالبه آن را از موجر ندارد.

13- اگر مستاجر بدون اجازه موجر در خانه یا زمینی که اجاره کرده ساخت و ساز کند یا درختی بکارد موجر حق دارد که آن را از بین ببرد و اگر در اثر این عمل نقصی به بنا یا زمین مورد اجاره وارد شود برعهده مستاجر خواهد بود.

14- تنظیم قرارداد اجاره هم به صورت عادی و هم رسمی ممکن است. معمولاً اشخاص بصورت عادی در آژانس‌های مسکن مبادرت به تنظیم قرارداد می‌کنند. باید توجه داشت که

اولاً برای تنظیم قرارداد اجاره به صورت عادی حتماً به دو نفر به عنوان گواه ذیل سند اجاره را امضاء کنند تا طرفین از مزایای قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1376 بهره‌مند شوند.

ثانیاً صرف تنظیم قرارداد در فرم‌های چاپی یا تایپ مفاد قرارداد موجب رسمی‌شدن آن نمی‌شود و تاثیری در ماهیت آن ندارد.

15- قراردادهای عادی اجاره باید با قید مدت اجاره در دو نسخه تنظیم شود و به امضاء موجر و مستاجر برسد و به وسیله دو نفر افراد مورد اعتماد طرفین به گواهی برسد. هرگاه موجر یا مستاجر به نمایندگی از دیگری قرارداد تنظیم کند باید توجه داشت شخصی که خود را به عنوان نماینده معرفی می‌کند،‌دلیل نمایندگی او باید به رویت طرف مقابل رسیده و پیوست قرارداد شود. پس اگر الف خود را وکیل همسرش به عنوان موجر معرفی می‌کند باید وکالت‌نامه رسمی مبنی بر وکالت در انعقاد عقد اجاره از سوی او ارایه دهد.

16- پس از پایان مدت اجاره اگر مستاجر از تخلیه مود اجاره امتناع کند به درخواست موجر تخلیه صورت خواهد گرفت. برای تخلیه اگر سند عادی باشد باید نکات زیر رعایت شود.

- درخواست برای تخلیه مشتمل بر نام و نام خانوادگی و محل اقامت مستاجر و مشخصات عین مستاجره و مشخصات و تاریخ سند اجاره و کپی برابر اصل شده قرارداد اجاره و کپی برابر اصل شده سند مالکیت ملک.

- ابطال تمبر به درخواست نامه تخلیه.

17 - رئیس حوزه قضایی یا دادگاهی که به درخواست رسیدگی می‌کنند با احراز مالکیت یا ذینفع بودن موجر دستور تخلیه را صادر خواهد کرد. پس از ابلاغ این دستور توسط مامورین به مستاجر، او مکلف است ظرف 3 روز پس از ابلاغ دستور دادگاه نسبت به تخلیه اقدام کند.

18- اگر موجر مبلغی به عنوان ودیعه یا تضمین یا قرض‌الحسنه  از مستاجر دریافت کرده باشد تخلیه و تحویل مورد اجاره، موکول به استرداد آن سند یا وجه به مستاجر خواهد بود.

19- اگر سند اجاره رسمی باشد برای تخلیه مورد اجاره درخواست صدور اجرائیه از دفترخانه‌ای که قرارداد اجاره را تنظیم کرده به عمل می‌آید و دفترخانه پس از احراز هویت و صلاحیت موجر اوراق اجرائیه را ظرف 24 ساعت و در سه نسخه با قید تخلیه محل مورد اجاره به دایره اجرای اسناد رسمی اداره ثبت اسناد و املاک محل می‌فرستد و اداره ثبت ظرف 24 ساعت نسبت به تشکیل پرونده و صدور ابلاغ و تخلیه به مأمور اقدام می‌کند و مأمور اجرا نیز مکلف است ظرف 48 ساعت اجرائیه را به مستأجر ابلاغ و مستأجر ظرف 3 روز از تاریخ ابلاغ نسبت به تخلیه اقدام نماید.

20- اگر موجر مدعی ورود خسارت به مورد اجاره از سوی مستاجر یا عدم پرداخت اجاره بها یا بدهی شارژ و ... باشد نمی‌تواند راساً نسبت به برداشت این مبلغ از ودیعه‌ای که نزد اوست اقدام کند، بلکه می‌تواند برای رسیدن به حق خود به دادگاه مراجعه و با تقدیم دادخواست مطالبه ضرر و زیان به میزان مورد ادعا به دایره اجرا دستور تخلیه ارایه کند.

در این صورت دایره اجرای دستور تخلیه از تسلیم مبلغ ودیعه به مستاجر به همان میزان خودداری خواهد بود و پس از صدور رای دادگاه و کسر مطالبات موجر اقدام به رد آن به مستاجر خواهد کرد.

---

---