شباهت‌های کلاهبرداری و خیانت در امانت
کلاهبرداری و خیانت در امانت دو موضوع متفاوت هستند که با هم شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارند.
جرم کلاهبرداری و خیانت در امانت دو موضوع متفاوت از یکدیگر هستند که با هم شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارند.
خیانت در امانت، در فقه اسلام و قانون مجازات اسلامی جرم به حساب می‌آید و با توجه به قوانین اسلام، گناه و حرام محسوب می‌شود و از آنجایی که برای آن حدی در شرع تعریف نشده است، مجازات این خیانت از طریق تعزیرات انجام می‌شود.
بر اساس ماده ۶۷۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، هرگاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته، چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی‌اجرت، به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیای مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده، آنها را به ضرر مالکان یا متصرفان آنها، استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود کند، به حبس از 6 ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
بر این اساس، خیانت در امانت، عبارت است از استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود کردن مال همراه با سوءنیت به ضرر مالک یا متصرف قانونی، چه در قالب عقد یا غیرعقد به کسی سپرده شده باشد.
اما در تعریف کلاهبرداری می‌توان گفت کسی که مال غیر را با وجود اینکه می‌داند مال غیر است به نحوی بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند، کلاهبردار محسوب می‌شود؛ کلاهبرداری در امور مختلفی صورت می‌گیرد که از مهمترین آنها کلاهبرداری ثبتی، شرکتی، رایانه‌ای و تقلب در کسب و تجارت هستند.
بر اساس ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری، هر کس از راه حیله و تقلب، مردم را به وجود شرکتها یا تجارتخانه‌ها یا کارخانهها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقع امیدوار کند یا از حوادث و پیشآمدهای غیرواقع بترساند یا اسم یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور یا وسایل تقلبی دیگر، وجوه یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا ۷ سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است، محکوم می‌شود.
در صورتی که شخص مرتکب برخلاف واقع، عنوان یا سمت ماموریت از طرف سازمانها و موسسات دولتی یا وابسته به دولت یا شرکتهای دولتی یا شوراها یا شهرداریها یا نهادهای انقلابی و بهطور کلی قوای سهگانه و همچنین نیروهای مسلح، نهادها و موسسات مامور بهخدمت عمومی اتخاذ کرده یا اینکه جرم با استفاده از تبلیغ عامه از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو، تلویزیون، روزنامه و مجله یا نطق در مجامع یا انتشار آگهی چاپی یا خطی صورت گرفته باشد یا مرتکب از کارکنان دولت یا موسسات و سازمانهای دولتی یا وابسته به دولت یا شهرداریها یا نهادهای انقلابی بهخدمت عمومی باشد علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس از ۲ تا 10 سال و انفصال ابد از خدمت دولتی و پرداخت جـزای نقدی معادل مالــی که اخــذ کــرده است محکــوم می‌شود.
دو ویژگی مشترک بین جرم خیانت در امانت و کلاهبرداری وجود دارد و آن این است که در هر دو مورد، شخص قربانی از روی اراده و اختیار خود مالش را در اختیار مجرم قرار می‌دهد.
اما درباره تفاوت میان این دو جرم باید گفت اول اینکه، در کلاهبرداری بر خلاف خیانت در امانت، شخص را فریب داده و با این عمل مرتکب جرم می‌شود، تفاوت بعدی این دو جرم این است که در جرم کلاهبرداری، به محض گرفتن مال از سوی کلاهبردار، جرم رخ می‌دهد، ولی در جرم امانت در خیانت، معمولا اعمالی که پس از گرفتن مال صورت می‌گیرد موجب شکل‌گیری جرم می‌شود و سوم اینکه در کلاهبرداری حتما باید مجرم یا شخص مورد نظر او بهره مالی ببرد، اما در جرم خیانت در امانت، چنین موضوعی وجود ندارد.
خیانت در امانت، در فقه اسلام و قانون مجازات اسلامی جرم به حساب می‌آید و با توجه به قوانین اسلام، گناه و حرام محسوب می‌شود و از آنجایی که برای آن حدی در شرع تعریف نشده است، مجازات این خیانت از طریق تعزیرات انجام می‌شود.
بر اساس ماده ۶۷۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، هرگاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته، چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی‌اجرت، به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیای مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده، آنها را به ضرر مالکان یا متصرفان آنها، استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود کند، به حبس از 6 ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
بر این اساس، خیانت در امانت، عبارت است از استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود کردن مال همراه با سوءنیت به ضرر مالک یا متصرف قانونی، چه در قالب عقد یا غیرعقد به کسی سپرده شده باشد.
اما در تعریف کلاهبرداری می‌توان گفت کسی که مال غیر را با وجود اینکه می‌داند مال غیر است به نحوی بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند، کلاهبردار محسوب می‌شود؛ کلاهبرداری در امور مختلفی صورت می‌گیرد که از مهمترین آنها کلاهبرداری ثبتی، شرکتی، رایانه‌ای و تقلب در کسب و تجارت هستند.
بر اساس ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری، هر کس از راه حیله و تقلب، مردم را به وجود شرکتها یا تجارتخانه‌ها یا کارخانهها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقع امیدوار کند یا از حوادث و پیشآمدهای غیرواقع بترساند یا اسم یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور یا وسایل تقلبی دیگر، وجوه یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا ۷ سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است، محکوم می‌شود.
در صورتی که شخص مرتکب برخلاف واقع، عنوان یا سمت ماموریت از طرف سازمانها و موسسات دولتی یا وابسته به دولت یا شرکتهای دولتی یا شوراها یا شهرداریها یا نهادهای انقلابی و بهطور کلی قوای سهگانه و همچنین نیروهای مسلح، نهادها و موسسات مامور بهخدمت عمومی اتخاذ کرده یا اینکه جرم با استفاده از تبلیغ عامه از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو، تلویزیون، روزنامه و مجله یا نطق در مجامع یا انتشار آگهی چاپی یا خطی صورت گرفته باشد یا مرتکب از کارکنان دولت یا موسسات و سازمانهای دولتی یا وابسته به دولت یا شهرداریها یا نهادهای انقلابی بهخدمت عمومی باشد علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس از ۲ تا 10 سال و انفصال ابد از خدمت دولتی و پرداخت جـزای نقدی معادل مالــی که اخــذ کــرده است محکــوم می‌شود.
دو ویژگی مشترک بین جرم خیانت در امانت و کلاهبرداری وجود دارد و آن این است که در هر دو مورد، شخص قربانی از روی اراده و اختیار خود مالش را در اختیار مجرم قرار می‌دهد.
اما درباره تفاوت میان این دو جرم باید گفت اول اینکه، در کلاهبرداری بر خلاف خیانت در امانت، شخص را فریب داده و با این عمل مرتکب جرم می‌شود، تفاوت بعدی این دو جرم این است که در جرم کلاهبرداری، به محض گرفتن مال از سوی کلاهبردار، جرم رخ می‌دهد، ولی در جرم امانت در خیانت، معمولا اعمالی که پس از گرفتن مال صورت می‌گیرد موجب شکل‌گیری جرم می‌شود و سوم اینکه در کلاهبرداری حتما باید مجرم یا شخص مورد نظر او بهره مالی ببرد، اما در جرم خیانت در امانت، چنین موضوعی وجود ندارد.
