وعده شارژ بورس با حمایت بازارگردان‌ها
پس از رسیدن شاخص بورس به قله دو میلیون و ۷۸ هزار واحد، شرایط تغییر کرد و این نماگر با همان شتابی که قله‌ها را یکی پس از دیگری فتح می‌کرد به گونه ای عقب نشست که از مهر ۹۷ بی‌سابقه بود. این شرایط سبب شد تا سیاست‌گذار بورس همچون گذشته برای جلوگیری از افت شاخص به سهامداران عمده بازار دستور حمایت از سهام شاخص‌ساز را صادر کند که البته به دلایل مختلف که مهمترین آنها پابرجا بودن محدودیت دامنه نوسان بازار و عدم نقدشوندگی در آن مانع رسیدن بازار به تعادل شده است. در این شرایط خبرها از اتخاذ تصمیمات جدید از سوی سازمان بورس حکایت دارد. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به جلسه پنجشنبه با نهادهای حقوقی، گفت: «تصمیمات مهمی در راستای بهبود وضعیت بازار اتخاذ شد و برنامه جدیدی برای افزایش رونق و تسهیل نقدشوندگی بازار سرمایه دیده شده است.»
حسن قالیباف اصل، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، با ارزیابی مثبت از نتایج این جلسه پنجشنبه 13 شهریور و حسن توجه و همکاری و حمایت حقوقی‌هایی که بیش از ۷۰ درصد بازار را در اختیار دارند گفت: «مقرر شد فرآیند جدید بازارگردانی با هدف افزایش رونق بازار و تسهیل نقدشوندگی آغاز شود و قطعا نتایج مثبت این امر به سرعت در بازار مشاهده می‌شود.»
وی در مورد اثرات مثبت سایر تصمیمات که با محور بهبود روند بازار اتخاذ شد، افزود: «از دیگر تصمیمات اخذ شده، افزایش دامنه فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و بر این اساس تسهیلاتی هم برای صندوق های سرمایه گذاری در سهام در نظر گرفته شده است.»
قالیباف اصل یادآور شد: «این تسهیلات سرمایه گذارانی را که دانش یا فرصت کافی سرمایه گذاری مستقیم برخوردار نیستند تشویق می کند از طریق صندوق ها به سرمایه گذاری اقدام کنند؛ فراموش نکنید همواره روش غیرمستقیم بهترین روش برای سرمایه گذاران بورسی است.»
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر ضرورت اجتناب از انتقال دارایی های ضروری سرمایه گذاران به بازار سرمایه خاطرنشان کرد: «در بازار سرمایه هم بحث سود و هم بحث زیان مطرح است؛ بر این اساس افرادی که وارد بازار سرمایه می شوند، نباید دارایی های ضروری خود را وارد بازار کنند و تنها باید با دارایی کوتاه مدت که به آن نیاز ندارند به سرمایه گذاری اقدام کنند.»
رییس سازمان بورس نیاز بازار سرمایه کشور به افزایش فعالیت بازارگردانی را ضروری دانست و گفت: «بازارگردان عامل ایجاد تعادل در بازار است و با عرضه و تقاضای منطقی ضریب نقدشوندگی بازار سرمایه را افزایش می‌دهد.»
قالیباف اصل یادآور شد: «مقررات مربوط به بازارگردانی در بازار سرمایه از پیش تدوین شده و از روز شنبه بازارگردان ها فعال خواهند شد تا نوسانات کمتری را در بازار سرمایه شاهد باشیم. همچنین مقرر شده تا شرکت هایی که به تازگی وارد بازار سرمایه می شوند، بازارگردانی فعال و متناسب با ابعاد شرکت داشته باشند.»
وی همچنین با تاکید بر عملکرد منطقی سهام داران عمده در افت و خیزهای بازار افزود: «همواره انتظار می رود که این سهام داران با هیجان و رفتار غیر منطقی عمل نکنند. حضور پررنگ سهام داران حقوقی در کوتاه مدت و بلندمدت ضرورت توسعه بازار سرمایه است.»
روان سازی بازار با همکاری ناشران و بازارگردان‌ها
دبیر شورای عالی بورس در پاسخ به این سوال که سهام داران حقوقی تا چه میزان به حمایت از سهام پرداختند، گفت: «حقوقی ها در این مدت تلاش کردند تا از سهام خود حمایت کنند، اما با توجه به بزرگ شدن بازار، گاهی نیاز به حمایت چندین سهام دار و بازارگردان است. از همین رو باید صندوق های بازارگردان تقویت شوند. همچنین صندوق توسعه بازار هفته گذشته نقش خود را در مورد نقدشوندگی ایفا کرد.»
وی با اشاره به تصمیم دیگر این جلسه افزود: «مقرر شد شرایطی فراهم شود تا قرارداد بازارگردانی ناشران و صندوق های بزرگ منعقد شود تا در شرایط نامتوازن و بر عدم تعادل از بازار حمایت بیشتری شود.» حسن قالیباف با تاکید بر تلاش سازمان برای حفظ سلامت بازار سرمایه گفت: «سال جاری بازار سرمایه رونق خوبی داشت و تلاش ما برای حفظ سلامت بازار سرمایه دو چندان شد. نهاد ناظر همواره تلاش می‌کند بازار سرمایه محل امن سرمایه گذاری باشد.»
رییس سازمان بورس با شایعه خواندن عدم حمایت دولت از بورس تصریح کرد: «سازمان بورس یک نهادعمومی غیردولتی است و بازار سرمایه متعلق به عموم مردم است و دولت همچنان به بازار سرمایه به عنوان یک فرصت و با دید مثبت نظاره می‌کند.»
وی تاکید کرد: «سازمان بورس و اوراق بهادار نهاد ناظر و نه نهاد قیمت گذار است. سهام داران باید هنگام خرید سهام به ارزندگی آن توجه داشته باشند و اطلاعات شرکت ها را به صورت دقیق مورد مطالعه قرار دهند.»
راهکار بازگشت تعادل به بورس
با این حال کارشناسان راهکار بازگشت تعادل به بازار سرمایه را نه از طریق حمایت های دستوری کوتاه مدت بلکه از طریق برداشته شدن محدودیت‌های خودساخته‌ای همچون دامنه نوسان عنوان می کنند. در واقع به گفته آنها بازارساز باید به گونه ای اقدام کند تا فرآیند عرضه و تقاضا در بازار در شرایط هیجانی کنترل شود. به باور کارشناسان بازار سرمایه با اصلاح این فرآیند دیگر نه خبری از صعودهای پرشتاب و حبابی است و نه از فرار سرمایه‌های خرد و کلان.
حسین درودیان، کارشناس بازارهای مالی با بیان اینکه انتظار حمایت دولت از بورس منطق خاصی ندارد، گفت: «حمایت یعنی دولت باید به گونه‌ای در این بازار رفتار کند که مانند چند ماه گذشته سرعت رشد شاخص به این مقدار نباشد و سیاست های دولت باید به سمت کنترل بازار برود. دولت باید ورود این مقدار نقدینگی به بازار کوچکی مانند بورس را هدایت می کرد و با عمق بخشیدن به بازار این مساله را تا حدودی مدیریت می‌کرد که این اتفاق رخ نداد.»
وی در مورد اثرات مثبت سایر تصمیمات که با محور بهبود روند بازار اتخاذ شد، افزود: «از دیگر تصمیمات اخذ شده، افزایش دامنه فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و بر این اساس تسهیلاتی هم برای صندوق های سرمایه گذاری در سهام در نظر گرفته شده است.»
قالیباف اصل یادآور شد: «این تسهیلات سرمایه گذارانی را که دانش یا فرصت کافی سرمایه گذاری مستقیم برخوردار نیستند تشویق می کند از طریق صندوق ها به سرمایه گذاری اقدام کنند؛ فراموش نکنید همواره روش غیرمستقیم بهترین روش برای سرمایه گذاران بورسی است.»
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر ضرورت اجتناب از انتقال دارایی های ضروری سرمایه گذاران به بازار سرمایه خاطرنشان کرد: «در بازار سرمایه هم بحث سود و هم بحث زیان مطرح است؛ بر این اساس افرادی که وارد بازار سرمایه می شوند، نباید دارایی های ضروری خود را وارد بازار کنند و تنها باید با دارایی کوتاه مدت که به آن نیاز ندارند به سرمایه گذاری اقدام کنند.»
رییس سازمان بورس نیاز بازار سرمایه کشور به افزایش فعالیت بازارگردانی را ضروری دانست و گفت: «بازارگردان عامل ایجاد تعادل در بازار است و با عرضه و تقاضای منطقی ضریب نقدشوندگی بازار سرمایه را افزایش می‌دهد.»
قالیباف اصل یادآور شد: «مقررات مربوط به بازارگردانی در بازار سرمایه از پیش تدوین شده و از روز شنبه بازارگردان ها فعال خواهند شد تا نوسانات کمتری را در بازار سرمایه شاهد باشیم. همچنین مقرر شده تا شرکت هایی که به تازگی وارد بازار سرمایه می شوند، بازارگردانی فعال و متناسب با ابعاد شرکت داشته باشند.»
وی همچنین با تاکید بر عملکرد منطقی سهام داران عمده در افت و خیزهای بازار افزود: «همواره انتظار می رود که این سهام داران با هیجان و رفتار غیر منطقی عمل نکنند. حضور پررنگ سهام داران حقوقی در کوتاه مدت و بلندمدت ضرورت توسعه بازار سرمایه است.»
روان سازی بازار با همکاری ناشران و بازارگردان‌ها
دبیر شورای عالی بورس در پاسخ به این سوال که سهام داران حقوقی تا چه میزان به حمایت از سهام پرداختند، گفت: «حقوقی ها در این مدت تلاش کردند تا از سهام خود حمایت کنند، اما با توجه به بزرگ شدن بازار، گاهی نیاز به حمایت چندین سهام دار و بازارگردان است. از همین رو باید صندوق های بازارگردان تقویت شوند. همچنین صندوق توسعه بازار هفته گذشته نقش خود را در مورد نقدشوندگی ایفا کرد.»
وی با اشاره به تصمیم دیگر این جلسه افزود: «مقرر شد شرایطی فراهم شود تا قرارداد بازارگردانی ناشران و صندوق های بزرگ منعقد شود تا در شرایط نامتوازن و بر عدم تعادل از بازار حمایت بیشتری شود.» حسن قالیباف با تاکید بر تلاش سازمان برای حفظ سلامت بازار سرمایه گفت: «سال جاری بازار سرمایه رونق خوبی داشت و تلاش ما برای حفظ سلامت بازار سرمایه دو چندان شد. نهاد ناظر همواره تلاش می‌کند بازار سرمایه محل امن سرمایه گذاری باشد.»
رییس سازمان بورس با شایعه خواندن عدم حمایت دولت از بورس تصریح کرد: «سازمان بورس یک نهادعمومی غیردولتی است و بازار سرمایه متعلق به عموم مردم است و دولت همچنان به بازار سرمایه به عنوان یک فرصت و با دید مثبت نظاره می‌کند.»
وی تاکید کرد: «سازمان بورس و اوراق بهادار نهاد ناظر و نه نهاد قیمت گذار است. سهام داران باید هنگام خرید سهام به ارزندگی آن توجه داشته باشند و اطلاعات شرکت ها را به صورت دقیق مورد مطالعه قرار دهند.»
راهکار بازگشت تعادل به بورس
با این حال کارشناسان راهکار بازگشت تعادل به بازار سرمایه را نه از طریق حمایت های دستوری کوتاه مدت بلکه از طریق برداشته شدن محدودیت‌های خودساخته‌ای همچون دامنه نوسان عنوان می کنند. در واقع به گفته آنها بازارساز باید به گونه ای اقدام کند تا فرآیند عرضه و تقاضا در بازار در شرایط هیجانی کنترل شود. به باور کارشناسان بازار سرمایه با اصلاح این فرآیند دیگر نه خبری از صعودهای پرشتاب و حبابی است و نه از فرار سرمایه‌های خرد و کلان.
حسین درودیان، کارشناس بازارهای مالی با بیان اینکه انتظار حمایت دولت از بورس منطق خاصی ندارد، گفت: «حمایت یعنی دولت باید به گونه‌ای در این بازار رفتار کند که مانند چند ماه گذشته سرعت رشد شاخص به این مقدار نباشد و سیاست های دولت باید به سمت کنترل بازار برود. دولت باید ورود این مقدار نقدینگی به بازار کوچکی مانند بورس را هدایت می کرد و با عمق بخشیدن به بازار این مساله را تا حدودی مدیریت می‌کرد که این اتفاق رخ نداد.»
