چگونگی مطالبه ارث در دادگاه

: املاک صنعتی پایتخت; دوشنبه ۱۴۰۰/۰۲/۲۷ | ۱۲:۲۴

از گذشته تاکنون در میان تمام اقوام و نژادهای مختلف بشر، مساله ارث و تقسیم آن وجود داشت و زمانی که شخصی از دنیا می‎رفت، اموال و دارایی‎های برجای مانده از او، بین وراثش تقسیم می‎شد.

ارث در معنای لغوی آن به معنای میراث یعنی اموال برجای مانده از متوفی است که در این نوشتار به بررسی ارث و نحوه مطالبه آن می‎پردازیم.

مراحل هزینه کردن اموال متوفی
١) مخارج ضروری: این مخارج باید از اصل اموال متوفی پرداخت شوند. شامل هزینه کفن و دفن و مراسم و … که باید در حد متعارف و معقول از اموال متوفی خرج شود؛ پرداخت بدهی‏های طلبکاران متوفی و پرداخت مهریه همسر متوفی.
همچنین پرداخت بدهی‎های عبادی متوفی یعنی مخارج حج واجب، خمس، زکات، نماز و روزه‏ای که از متوفی قضا شده است، باید از اصل اموال او پرداخت شود. اما اگر متوفی بدهی‎های عبادی خود را اعلام نکرده باشد، تکلیفی بر عهده وراث او نخواهد بود.
٢) ثلث اموال: اگر فرد متوفی وصیت کرده باشد که مقداری از اموالش را به فرد یا افراد مخصوصی بدهند یا در راه خیری صرف شود، چنانچه بیشتر از ثلث (یک‎سوم) اموالش نباشد، وراث باید به وصیت او عمل کنند. اما اگر متوفی جهت انجام کارهای حرام وصیت کرده باشد، آن وصیت اعتباری ندارد.
٣) تقسیم ارث: بعد از اینکه بدهی‎های متوفی پرداخته و ثلث اموال او نیز برای مواردی که وصیت کرده بود، پرداخت شد، باقی‎مانده اموال او بین وراث تقسیم می‎شود و تقسیم ارث مطابق با قانون شرع انجام می‎شود، نه طبق سفارش متوفی. به‎طور مثال اگر فردی وصیت کند که بعد از فوت او، دختران و پسران او به یک اندازه سهم ببرند، آن وصیت قابل اجرا نیست.
فرض: سهم مشخصی است که در قرآن برای بعضی از وراث عنوان شده است و به افرادی که آن را می‎گیرند، «فرض‎بر» می‏گویند.
ترکه: آن چیزی است که از متوفی بر جای می‎ماند و او مالک آن بوده است. مانند خانه، زمین، پول و … .
حبوِه: در لغت به معنای عطا بوده و در اصطلاح فقه عبارت است از برخی از اموال پدر که بعد از فوت او به پسر بزرگش می‎رسد.
سهم: اگر مالی بین دو یا چند نفر مشترک باشد، نصیب هر یک از شرکا را سهم یا حصه می‎گویند.
حجب: محروم شدن وارثی از وراث (به‎صورت کلی یا جزیی) به وسیله شخص دیگری از خویشاوندان متوفی را حجب می‎گویند. محروم‏کننده را حاجب و محروم‎شده از ارث را محجوب می‎نامند.
حجب بر دو نوع است؛ حجب حرمان، مانع رسیدن ارث می‎شود. مثلا اگر میت پدر داشته باشد، پدربزرگ او ارث نمی‎برد. حجب نقصان نیز مقدار ارث را کم می‎کند. به‎طور مثال زنی که فرزند دارد و شوهرش فوت می‎کند، وجود فرزند باعث می‎شود که سهم مادرش از یک‎چهارم به یک‎هشتم تقلیل یابد.
نسب: نسب اصطلاحی است، به این معنا که فرد یا از تولد ناشی می‎شود (مانند فرزند برای والدین) یا از انتساب دو نفر به شخص ثالث (مانند نسب دو برادر که به پدر و مادر منتهی می‎شود).
سبب: ارتباط شخصی با شخص دیگر به‏وسیله عقد و قرارداد، مانند عقد ازدواج.

چه کسانی توسط سبب ارث می‎برند؟
همسر متوفی که در عقد دائم او بوده و عقد صحیح باشد؛ برده‎ای که مولایش او را آزاد کرده باشد؛ کسی که سابقا با میت پیمان جریره بسته باشد. یعنی اینکه هر دو قبول کنند که همواره پشتیبان یکدیگر باشند و در آینده هم از یکدیگر ارث ببرند. ناگفته نماند که این پیمان در صورتی صحیح است که میت، وارث نسبی نداشته باشد.
اگر میت از جهت نسب و سبب بی‎وارث باشد، ماترک او به حاکم شرع یا امام معصوم می‎رسد.

موانع ارث کدامند؟
به گزارش عدالت‎سرا، مواردی که باعث می‎شوند بعضی از وراث از ارث محروم شوند، عبارت از موارد ذیل است:
قتل: اگر شخصی، مورث (کسی که از او ارث می‎برد) را (به عمد و به باطل) بکشد، از ارث محروم می‎شود. مانند اینکه پسری، پدر خود را به قتل برساند.
کفر: وارث کافر از مورث مسلمان ارث نمی‏‎برد. اما اگر قبل از تقسیم ارث، مسلمان شود، ارث می‏برد ولی بعد از آن نخواهد برد.
لعان: اگر مردی به همسر خود نسبت زنا دهد و هر دو یکدیگر را لعن کنند (لعنت کردن به دروغگو طبق شرایطی خاص)، زوجین از یکدیگر ارث نمی‎برند.
ولدالزنا: شخص ولدالزنا از پدر و مادر و اقوام آنها ارث نمی‎برد.

نکات ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر
الف) شوهر فوت کرده است:
زنی که عقد دائم شده، از شوهر خود ارث می‎برد و زن صیغه‎ای سهمی نخواهد داشت.
اگر شوهر، فرزند یا نوه داشته باشد، همسرش یک‎هشتم ارث را می‎برد و مابقی بین ورثه تقسیم می‎شود.
اگر متوفی فرزند یا نوه‎ای نداشته باشد، همسرش یک‎چهارم را ارث می‎برد و مابقی بین وراث تقسیم می‎شود.
اگر شوهر خویشاوندان نسبی نداشته باشد، زن او همان یک‎چهارم را ارث می‎برد و مابقی آن به امام معصوم یا حاکم شرع می‎رسد.
زن از تمام اموال منقول شوهر ارث می‎برد و از قیمت زمین و ساختمان یا محصولات کشاورزی آن زمین ارث می‎برد.
زنی که طلاق گرفته باشد و در ایام عده (سه ماهه اول) شوهرش فوت کند، از او ارث می‎برد.
اگر مرد بیماری، زنی را عقد کند و قبل از عروسی در اثر همان بیماری بمیرد، همسرش از او ارث نمی‎برد.
ب) زن فوت کرده است:
شوهر به شرطی ارث می‎برد که عقد ازدواج آنها دائم بوده باشد نه موقت.
اگر زنی که فوت کرده است فرزند داشته باشد، شوهر او یک‎چهارم ارث می‎برد و مابقی بین وراث او تقسیم می‎شود. اما اگر زن فرزندی نداشته یا فرزندی داشته که قبلا فوت کرده، شوهرش یک‎دوم ترکه را می‎برد.
اگر زن خویشاوندان نسبی نداشته باشد، شوهرش همه ارث او را می‎برد.

نکات حقوقی مرتبط با مطالبه ارث
اموال مشمول مالیات بر ارث پس از کسر دیون متوفی از جمله مهریه تعیین می‎شود.
در صورت تعدد وراث تا زمانی که ترکه متوفی تفکیک و سهم‎الارث خواهان مشخص نشده، امکان الزام شهرداری به صدور پروانه ساختمانی مقدور وجود ندارد.
ابتدا باید بین ورثه، تقسیم ترکه صورت گیرد تا دعوای مطالبه اجرت‌المثل اقامه‎شده از سوی یکی از وراث علیه وارث دیگر قابل استماع باشد.
رسیدگی به تقاضای افراز املاک مشاع موضوع ارث، در صلاحیت دادگاه حقوقی است.
از آنجایی که ورثه پس از فوت میت مستحق ترکه هستند، اقرارنامه یکی از ورثه مبنی بر دریافت حق موروثی خود در زمان حیات مورث و اسقاط حق آتی در تعلق سهم‌الارث خود، اسقاط مالم یجب (ساقط کردن حقی که به‌ وجود نیامده) تلقی شده و باطل است.
در دعوای اثبات نسب، در صورت فوت فردی که خواهان خود را منتسب به وی می‌داند، دعوی ‌باید به‌ طرفیت وراث اقامه می‌شد و بر فرض نبودن وارث با توجه به قوانین موضوعه من‌جمله مواد ۸۶۶ قانون مدنی و ۳۲۷ و ۳۲۸ قانون امور حسبی، حاکم (دادستان) باید طرف دعوی قرار گیرد.
فقط قتل عمد مانع ارث بردن قاتل از مقتول می‎شود و قتل غیرعمد مانع از توارث نیست.
نظر به اینکه مستمری بازماندگان شهدا، مصداق ماترک میت نیست تا مشمول قانون ارث باشد، لذا مستمری صرفا به کسانی تعلق می‌گیرد که در حال حیات شهید، تحت تکفل وی بوده باشند.
با تغییر موجر یا مستاجر از طریق ارث یا انتقال، در اجاره‌های مشمول قانون روابط موجر و مستاجر سال ۱۳۵۶، با توجه به اینکه طرف‌های جدید قائم‎مقام طرف‌های پیشین هستند، نیازی به تنظیم اجاره‌نامه جدید نبوده و دعوی الزام به تنظیم اجاره‎‌نامه جدید مسموع نیست.
فروش سهم الارث سایر ورثه بدون اجازه سایر وراث، مصداق بزه انتقال مال غیر است؛ این انتقال باطل بوده و رد مال ندارد.
هرچند موصی (وصیت‌کننده) در زمان حیات، مجاز به وصیت (اخراج ثلث از اموال و املاک) است اما در صورتی که سند رسمی موضوع وصیت، با هدف اخراج ثلث تقریر نیافته بلکه در مقام تقریر سهم‌الارث یکی از فرزندان برآمده باشد، دادگاه وصیت رسمی را باطل اعلام می‌کند. زیرا صرف رسمی بودن سند ملازمه‌ای با امتناع در رسیدگی به فساد ماهیت اعمال حقوقی مندرج در آن ندارد.
در تصادفات رانندگی منجر به فوت، اگر راننده مقصر نیز جزء ورثه متوفی باشد، شرکت بیمه‌گر مکلف به پرداخت سهم‌الارث وی خواهد بود.
پس از فوت زوجه، امکان استرداد کل جهیزیه توسط ورثه وجود ندارد؛ چرا که جهیزیه، ماترک زوجه محسوب و به نسبت سهم‌الارث، تقسیم شده و سهم زوج از آن کسر می‎شود.

اخبار ارز ، دلار ، طلا و س که اینجا کلیک کنید.

اخبار اقتصادی ، صنعتی ، حوادث اینجا کلیک کنید.

اطلاعات عمومی دانستنیها آیا میدانید اینجا کلیک کنید.

دانستنیهای حقوقی اینجا کلیک کنید.

نکات مهم درباره انبار اینجا کلیک کنید.

درباره شهرکهای صنعتی اینجا کلیک کنید.

برای ثبت آگهی رایگان و تبلیغات خرید و فروش املاک و مستغلات اینجا کلیک کنید.